Over whysker

Door een trainer public speaking werd ik ooit omschreven als ‘the whysker’, oftewel ‘the why-asker’, de ‘waaromvrager’. Ik vraag graag door naar de essentie om deze vervolgens ter discussie te stellen. Vaak merk ik dat individuen, teams en organisaties de neiging hebben niet voorbij het ‘zo doen we het nu eenmaal’ te denken. Samen staan we stil bij de diepere, onderliggende lagen die jou als persoon, het team of de organisatie drijven tot dat wat er nu eenmaal zo gedaan wordt en wat jij en je team misschien wel heel anders zouden willen doen.

Visie

Het uitgangspunt van mijn filosofische gespreksvoering is het stellen van vragen waardoor je zelf tot dieper inzicht kunt komen. Inzichten die altijd al in je huisden, al ben je je daar niet altijd bewust van, en waarmee je nu verandering tot stand kunt brengen.

Kenmerkend

Mijn werkwijze wordt gekenmerkt door een open, eerlijke, onbevooroordeelde houding.
​Ik stel mij onderzoekend op en ben reflectief naar mijn omgeving en mijzelf.
Ik luister, denk en stel vragen.

Achtergrond

Het was al snel duidelijk dat ik als kind een denker was. In de loop van de jaren vormde het Oudgriekse aforisme γνῶθι σεαυτόν (gnothi seauton) – “ken uzelf” (en u zult de goden en het heelal kennen) zich tot mijn lijfspreuk. Deze uitspraak, een inscriptie in de pronaos van de tempel van Apollo in Delphi, herinnert ons aan het besef dat we juist geen kennis over onszelf, de ander en de wereld om ons heen ‘hebben’. “Ken uzelf” staat voor de vragende en onderzoekende houding die nog steeds de kern van mijn bestaan vormt.

Aan de Universiteit van Utrecht heb ik de bachelor Wijsbegeerte en de research master Philosophy gevolgd. Binnen de academie was mijn onderzoek voornamelijk gericht op ethische vraagstukken zoals het ontstaan van machtspraktijken binnen de samenleving en de toekomst van de geesteswetenschappen binnen de universiteit. Door persoonlijke ervaring heb ik de kunst van het coachen geleerd. Eindeloos veel sessies heb ik geluisterd, gereflecteerd en doorgevraagd. Zodoende ben ik niet alleen tot mijn eigen essentie gekomen, maar ben ik dit proces ook met anderen doorgegaan.

Socratische gespreksmethode

Tijdens mijn trainingen en sessies maak ik onder andere gebruik van de socratische gespreksmethode. Deze methode bestaat uit het voeren van een (filosofisch) gesprek of een gedachtewisseling waarin deelnemers onderzoeken wat in hun (professionele) leven van werkelijk belang is. In het gesprek worden overtuigingen, werkelijkheidsopvattingen, morele uitgangspunten en mensbeelden kritisch onder de loep genomen. Van de deelnemers wordt verlangd dat zij een zogenaamde ‘socratische’ houding praktiseren: een onderzoekende houding waarin men vrijuit spreekt, de ander bevraagt, de ander spreekruimte geeft, werkelijk naar iemands woorden luistert, zijn of haar eigen opvattingen en (kern)overtuigingen helder onder woorden brengt, reflecteert, spreekt vanuit zichzelf en zijn of haar eigen gedrag en overtuigingen grondig bevraagt.

Wat is een socratisch gesprek precies en voor wie is het relevant?

Een onderzoekend gesprek op socratische wijze kan zeer behulpzaam zijn voor vraagstellingen op zowel persoonlijk vlak als op organisatieniveau. De groep van deelnemers kan, in het geval van een dialoog, uit slechts één persoon en de gespreksleider bestaan, uit een groep van mensen die dagelijks met elkaar samenwerken of juist een groep die weliswaar voor dezelfde organisatie werken, maar geen contact met elkaar hebben. De uitgangsvraag voor het gesprek kan van te voren besproken worden of ter plekke door de deelnemers worden vastgesteld. 
 
Voorbeelden van zulke vragen zijn:‘wat mag je van een relatie verwachten?’,‘wat is klantgerichtheid?’, ‘wat is als docent mijn pedagogische plicht?’ of‘hoe ver rijkt onze verantwoordelijkheid als organisatie voor de cliënt of patiënt?’.
 
Het socratisch gesprek hoeft natuurlijk niet per definitie volgens deze regels te verlopen. De grootte van de groep, onderwerpskeuze, uitganspunt en richting van het gesprek lopen uiteen naar gelang de wensen en mogelijkheden. Zo kan een een-op-een socratisch dialoog erg waardevol zijn om je eigen gedrag en overtuigingen in kaart te brengen en hierop te reflecteren.